ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် လႃၽဝမ်သ မႁႃႇၼႃႇယၵ မၢႆ(3) ၊ ၵျွင်းမင်ႇၵလႃႇၽူဝ်းတေႃႇ ဝဵင်းသီႇပေႃႉ

သြႃႇၸဝ်ႈလူင်ၼႆႉ ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1251 ၼီႈ၊ လိူၼ်သၢမ်မႂ်ႇ 3 ၶမ်ႈ ဝၼ်းပုတ်ႉ ၊ တီႈဝၢၼ်ႈၼမ်ႉ ပႃလၢင်း ဝဵင်းသီႇပေႃႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ ၸဝ်ႈဝႃႈ လုင်းယွတ်ႈ+ပႃႈယွတ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ ၸၢႆးလူၼ်း ၼႆယဝ်ႉ။

ထိုင်မႃး ပီ 1260 ၼီႈၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၶိင်းသေႃး+ၼၢႆးၵူႇ ယူႇဝၢၼ်ႈၼမ်ႉၶူၵ်ႉႁဵတ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈတႃႇၼငဝ်ႈ သေ ဢဝ်ၸၢႆးလူၼ်း ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇသႃႇမၼေႇ တမ်ႈတီႈၸဝ်ႈသြႃႇဝႃႇရိင်ႇတ ၵျွင်းမၢၵ်ႇမၼ်ႉလူင်တွင်း သေယဝ်ႉ လၢႆႈပၼ်ၸိုဝ်ႈမႂ်ႇသႂ်ႇပၼ် ၸိုဝ်ႈလီဝႃႈ ၸဝ်ႈသၢင်ႇလႃႇၽဝမ်သ ၼႆယဝ်ႉ၊ ပီ 1276 ၼီႈၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် တၵႃႇလူင် လုင်းၸၢင်းဢေႃး+ပႃႈၸၢင်းဢေႃး ဝၢၼ်ႈပုင်ႇဝူဝ်း ၶၢမ်ႇ ပတ်ႉၸေးသီႇပိူင်၊ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၼၼ်ႇတိယ ႁဵတ်းပဵၼ်သြႃႇဢုပတ်ႉသေႇသေယဝ်ႉ ဢဝ်ႈၸဝ်ႈသၢင်ႇလႃႇၽဝမ်သ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၽဝရႁၢၼ် ၼႂ်းသိမ်ႇၶၼ်ႇထလူင် ၵျွင်းၼမ်ႉသိမ်ႇ၊ ဝဵင်းသီႇပေႃႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ၼႆႉ ယၢမ်ႈသွၼ်လိၵ်ႈတီႈၵျွင်းမူဝ်းထိ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ၊ ၵျွင်းသူၺ်ႇၸီးၶူင်ႇ ဝဵင်းမေႇမဵဝ်ႉ၊ ၵျွင်းမႅင်ႇၵျီး ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ်၊ ၵျွင်းၵတိပိၼ်ႇ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး၊ ၵျွင်းဝေႇလုဝၼ်ႇ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ၼႆႉ လႆႈသွၼ်ဢဝ်လိၵ်ႈ တီႈၸဝ်ႈသြႃႇၵျွင်းပႃႈၼိူဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸဵမ်လိၵ်ႈ လေႃးၵီႇလေႃး ၵုတ်ႉတရႃႇတင်းသွင်ပိူင်သေ ၶိုၼ်ႈမႃးပူင်သွၼ်ပၼ်ၶိုၼ်း လုၵ်ႈၼွင်ႉၸဝ်ႈတီႈဝတ်ႉမင်ႇၵလႃႇၽူဝ်းတေႃႇ ဝဵင်းသီႇပေႃႉယူႇယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ၼႆႉ

• 1. လႆႈပဵၼ်ၸဝ်ႈငမ်းပၢႆလူင် တူင်ႇဝဵင်းသီႇပေႃႉ
• 2. လႆႈပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင် သင်ႇၶၼႃႇယၵ ၸေႈဝဵင်း
• 3. လႆႈပဵၼ်ၸဝ်ႈသြႃႇဢေႃးဝႃႇတႃႇၸရိယ ၸုမ်းၵေႃးပၵ ၵွင်းမူးပေႃႇၵျူဝ်ႇ
• 4. လႆႈပဵၼ်ၼႃႇယၵ ပၢင်ပွႆးပရိယတ်ႉတိ ၼႂ်းတူင်ႇဝဵင်းသီႇပေႃႉ
• 5. လႆႈပဵၼ်မႁႃႇၼႃႇယၵ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶၸိုင်ႈတႆး ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

လိူဝ်သေၼၼ်ႉၸဝ်ႈသြႃႇၼႆႉ လႆႈမႄးၵုမ်းလုမ်းလႃး ၵျွင်းၸေႇတီႇၵွင်းမူးၸလွပ်ႈသႃလႃးၼႂ်းတူင်ႇဝဵင်း သီႇပေႃႉ ၊ သုမ်သႄႇ၊ မိူင်းတုင်၊ မိူင်းလူင် မိူၼ်ၼင်ႇၵွင်းမူးပုင်ႇဝူဝ်း၊ ၵွင်းမူးပျွင်ႇၶွင်း၊ ၵွင်းမူးၵုင်ႇၺု၊ ၵွင်းမူး ၵိင်ႇသိ သၢမ်သူႇ၊ ၵွင်းမူးမိူင်းလိူၼ်း၊ ၵွင်းမူးဢူမ်မူႉ၊ ၵွင်းမူးပၢင်ႇသု၊ ၵွင်းမူးတူၼ်ႈတီး၊ ၵွင်းမူးမိူင်းတေ၊ ၵွင်းမူးၵုၼ်ၸၢင်ႈလဵၵ်း၊ ၵွင်းမူးမၢၼ်ႈၼႃး၊ ၵွင်းမူးမူးလေး၊ ၵွင်းမူးဢွင်ႇမင်ႇၵလႃႇၽူဝ်းတေႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈမႄးၵုမ်းလုမ်းလႃး ပႃးၸဵမ်သိမ်ႇၵဝ်ႇ ၵျွင်းၵဝ်ႇသႃလႃးၵဝ်ႇသေဢမ်ႇၵႃး ၽြႃးဢွၵ်ႇၼေႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၵေႃႈ မႄးၵုမ်းလုမ်းလႃးတင်းၼမ်တင်းလၢႆယဝ်ႉ။

ပီ 1351 ၼီႈ လိူၼ်သီႇမႂ်ႇ 12 ၶမ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈလိူၵ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈသြႃႇဢေႃးဝႃႇတႃႇၸရိယၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈ တုမ်ယဝ်ႉ။ ၶဵဝ်ႈၵႅဝ်ႈလႄႈထၢတ်ႈၸဝ်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉ ၸဝ်ႈၵျႃႇသႅင်ႇ ႁွင်ႉ-ၸဝ်ႈၶုၼ်သႅင် ပၢင်းမႃးသီႇႁူဝ်ႇ မိူဝ်ႈပီ 1256 ၼီႈၼၼ်ႉသေ ႁႂ်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈငမ်းပၢႆး ၵူႈသိုပ်ႇၵူႈပၢၼ် ထိင်းသိမ်းမႃးၼၼ်ႉ ထိုင်မႃးပၢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ မႄးႁဵတ်းတိူၵ်ႈမၼ်းသေ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတင်းၼမ် လႆႈလူႇလႆႈဝႆႈလႆႈသႃယူႇယဝ်ႉ။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇမႃး တင်းၼမ်တင်းလၢႆသေဢမ်ႇၵႃး မီးၵုင်ႇသီႇလ သမႃႇထိ ပၺႃႇ တဵမ်ထူၼ်ႈလႄႈ ပီ 1355 ၼီႈၼၼ်ႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ လူႇၵၢပ်ႈၸုမ်ႈသူး ဢၵ်ႉၵမႁႃႇသတ်ႉထမ်မ ၸေႃးတိၵထၸ ယူႇယဝ်ႉ။

ပေႃးဝႃႈမီးမႃး ရုပ်ႈၼၢမ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇလိူဝ်လႆႈလွင်ႈထဝ်ႈပဵၼ်တၢႆလႄႈ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ႁဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈႁပ်ႉ ဢဝ်ႈၾိင်ႈမိူင်းၾႃႉ ယႃႇမိူင်းလုမ်းၵႂႃႇ မိူဝ်ႈပီ 1357 ၼီႈ လိူၼ်ၵဝ်ႈလွင်ႈ 4 ၶမ်ႈ၊ ဝၼ်းပုတ်ႉၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ၊ ဢႃႇယုၸဝ်ႈလႆႈ 107 ပီ ဝႃႇၸဝ်ႈ 81 ဝႃႇသေ ပဵၼ်ၸဝ်ႈသြႃႇဢႃႇယုယႂ်ႇလူင်ၶႃႈယဝ်ႉ။