ၸဝ်ႈသြႃႇဝိၸိတ်တသႃရ
ၽူႈမၢႆလူင် မၢႆ(1) ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင်သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ၵျွင်းထၢတ်ႈတေႃႇ ဝဵင်းလွႆလႅမ်
ၸဝ်ႈသြႃႇ ဝိၸိတ်တသႃရၼႆႉ ၵိူတ်ႇမႃးမိူဝ်ႈပီ 1288-ၼီႈ လိူၼ်သိပ်းဢဵတ်းလွင်ႈ ဝၼ်းပုတ်ႉ၊ တီႈဝၢၼ်ႈၸေႃးလွင်း ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈႁၢတ်ႇ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း၊ ပေႃႈမႄႈၸဝ်ႈပဵၼ် လုင်းၸိင်ႇ+ပႃႈၼူၼ်း ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ ၸၢႆးလီ ၼႆယဝ်ႉ။
မၼ်းၸဝ်ႈ ပဵၼ်သၢင်ႇ မိူဝ်ႈပီ 1298-ၼီႈ ပဵၼ်ၸၢင်းမိူဝ်ႈ 1308 ၼီႈ၊ မၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ လႆႈႁဵတ်းဢဝ် တၢင်းမေႃပိင်ႇၺႃႇ တီႈဝတ်ႉမႆႉၵႅင်းမူၼ်း၊ ၵျွင်းတေႃးယ လၢင်းၶိူဝ်း၊ ၵျွင်းၵေႇလႃႇ ၼႂ်းၼွင်ႁၢႆးယႃႈ ၊ ၵျွင်းၵၢၼ်ႇၵျီး ယွင်ႈႁူၺ်ႇ၊ ၵျွင်းၵျႃးပႁၢၼ်း တႃႈၵုင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
မၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ပီ 1316-ၼီႈ ဢွၼ်ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်သင်ႇၶႃႇ တီႈမိူင်းပွၼ် ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ၊ ပီ 1317-ၼီႈ လိူၼ်ၸဵတ်းမႂ်ႇ 3 လႄႈ 4 ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ဢွၼ်ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်သင်ႇၶႃႇထႅင်ႈ တီႈမိူင်းပွၼ်ပွၵ်ႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ၊ ဝၢႆး ပၢင်ၵုမ်ယဝ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ မႃးလွႆလႅမ်သေ ၵႂႃႇဢုပ်ႇပွႆးၸႃးလုင်းၼုလႄႈ တင်ႈတႄႇဝတ်ႉထၢတ်ႈတေႃႇ ဝဵင်းလွႆ လႅမ်၊ ပီ 1319-ၼီႈ လႆႈၶတ်းၸႂ် ဢွၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈပၢင်ၵုမ်လူင်ပိၼ်ႇပိတၵၢတ်ႈတႆး တီႈႁူင်းငဝ်းတူင်ႉသီႇ ရိ၊ ဝဵင်းလွႆလႅမ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ၊ ပီ 1955-ၼီႈ လႆႈၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈပၢင်ၵုမ်လိၵ်ႈ တီႈတွင်ႇၵျီး၊ ပီ 1320-ၼီႈ ဢွၼ်ႁူဝ်သြႃႇတၵ်ႃႇ ဝဵင်းပၢင်လူင် လွႆလႅမ်ၶဝ်သေ ၵႂႃႇၽိတ်ႈပၢင်းၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ပၺ်ၺႃႇၽေႃးၵ မိူင်းသူႈ ၶဝ်ၸဝ်ႈယေႃးမႃးတီႈဝတ်ႉပိတၵၢတ်ႈ ဝဵင်းပၢင်လူင်။
ၸဝ်ႈသြႃႇၼႆႉ လႆႈပဵၼ်ပုၵ်ႈၵူဝ်ႇၼင်ႈၵျွင်း ၵျွင်းထၢတ်ႈတေႃႇ ဝဵင်းလွႆလႅမ် တေႇဢဝ်ပီ 1953-ၼီႈ တေႃႇ 1968-ၼီႈ ၼႂ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင်သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆးၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင်ယဝ်ႉ၊ ၼႂ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆးသမ်ႉ လႆႈပဵၼ်ၽူႈမၢႆလူင် တူၼ်တီႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၽွင်းသြႃႇၸဝ်ႈမိူင်းၼွင် လႆႈၵႂႃႇယူႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ပီ 1324-ၼီႈ လိူၼ်ႁူၵ်းလွင်ႈ ႁႃႈၶမ်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသြႃႇဝိၸိတ်တသႃႇရၼႆႉၵေႃႈ လႆႈပႃးၵႂႃႇၸွမ်းယူႇယဝ်ႉ။
မၼ်းၸဝ်ႈလႆႁပ်ႉဢဝ်မိူင်းၾႃႉ ယႃႇမိူင်းလုမ်းၵႂႃႇ မိူဝ်ႈပီ 1325-ၼီႈ (1973) ဢႃႇယုၸဝ်ႈလႆႈ 47၊ ဝႃႇသႃၸဝ်ႈလႆႈ 27 ဝႃႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။